दिपेन्द्र घिसिङ तामाङ
हामी सबैसँग सपना हुन्छ, र यिनै सपनाहरूले हामीलाई जोड्छन् र हाम्रो जीवनलाई अनुशासित बनाउँछन्। साथीभाइहरूसँग हामी विभिन्न कुराहरूमा रमाइलो र हाँसो गर्छौं, तर जब हाम्रो उद्देश्यको कुरा आउँछ, हामी गम्भीर बन्छौं। केही दशकअघि, हामीमध्ये धेरैजसोले फेसन डिजाइनिङ, सूचना प्रविधि, उद्यमशीलता, वा व्यवसायजस्ता पेशाहरूको बारेमा थाहा पाएका थिएनौं। हामी डाक्टर, इन्जिनियर, वा पाइलट बन्ने सोचाइमा हुर्कियौं, जहाँ केटीहरूले नर्स वा एयरहोस्टेसको भूमिका मात्र छनोट गर्ने सोचेका हुन्थे। केहीले मात्र रेडियो पत्रकार, खेलाडी, वा गायक बन्ने सपना देख्न सक्थे।
तर, जति हामी ठूलो हुन्छौं, त्यति नै हामीलाई थाहा हुन्छ कि वर्षौँअघि सेट गरेका लक्ष्यहरू प्राप्त गर्नु सजिलो छैन। यसका लागि धेरै मेहनत, दृढता, र निरन्तर प्रयास आवश्यक पर्छ।
कल्पना गर्नुहोस् कि तपाईँको कार्यालय समुद्री सतहबाट १२,००० देखि ४०,००० फिट उचाइमा छ, जहाँ तपाईँले बादल, सूर्योदय, र सूर्यास्तको अद्भुत दृश्यहरू देख्नुहुन्छ। एउटा यस्तो काम जहाँ सबै कुरा व्यवस्थित, विलासी, र प्रत्येक दिन नयाँ रोमाञ्चक यात्रा ल्याउँछ, देश-देशान्तर वा सहर-सहर घुम्न पाइन्छ। यो पाइलटको जीवन हो।
पाइलटको भूमिका आकर्षक देखिन सक्छ, राम्रो तलब, सामाजिक सञ्जालमा संसारभरि खिचिएका तस्बिरहरूले भरिएको, र सबैको सम्मान प्राप्त गर्ने। तर, ककपिटसम्मको यात्रा सजिलो छैन। यी सबै लाभहरूका साथसाथै, पाइलट बन्नका लागि धेरै गुणहरू विकास गर्न आवश्यक छ।
धैर्य महत्वपूर्ण छ, किनकि यात्रा लामो र कष्टकर छ। टोलीमा काम गर्ने क्षमता आवश्यक छ, किनकि तपाईँले चालक दलका सदस्यहरू र हवाई यातायात नियन्त्रणसँग समन्वय गर्नुपर्छ। मेहनत र बुद्धिमत्ता अनिवार्य छन्, किनकि उड्डयनको जटिलता छ। परिवारको सहयोगले तपाईँको प्रगति गर्न ठूलो भूमिका खेल्छ, र अनुशासित दिनचर्या कायम राख्नु सफलता प्राप्त गर्न महत्त्वपूर्ण छ। पुरस्कारहरू विशाल छन्, तर तिनीहरूलाई प्राप्त गर्न प्रतिबद्धता पनि त्यत्तिकै आवश्यक छ।
नमस्कार र अभिवादन! म दिपेन्द्र घिसिङ तामाङ, एक विद्यार्थी पाइलट हुँ, जसले आफ्नो पाइलट प्रशिक्षणको लागि “१ रुपैयाँ अभियान” चलाएर कोष संकलन गरेका थिए। यो अभियानले धेरै ध्यानाकर्षण गर्यो, र त्यसपछि मैले नेपालमा पाइलट कसरी बन्ने भन्ने प्रश्नहरू धेरै प्राप्त गरेको छु।
१. चिकित्सा परीक्षण (Medicals)
पाइलट प्रशिक्षण सुरु गर्नु अघि, तपाईँले शारीरिक र मानसिक रूपमा स्वस्थ हुनु आवश्यक छ। पाइलट बन्न चाहने जो कोहीका लागि क्लास १ मेडिकल प्रमाणपत्र अनिवार्य छ। यो आवश्यकताले विश्वभरि समानता राख्छ। जो व्यक्तिले प्राइभेट पाइलट लाइसेन्स (PPL) प्राप्त गर्न चाहन्छन्, उनीहरूले क्लास २ मेडिकलको साथ योग्य हुन सक्छन्। तर, नेपालमा CAAN (नागरिक उड्डयन प्राधिकरण नेपाल) का नियमका कारण निजी जेट राख्ने व्यवस्था छैन। त्यसैले, प्राय: विद्यार्थीहरूले व्यावसायिक पाइलट लाइसेन्स (CPL) प्राप्त गर्छन्।
क्लास १ मेडिकल मूल्याङ्कनमा समावेश छ:
१. शारीरिक स्वास्थ्य: नजिकको र टाढाको दृष्टि मापदण्ड पूरा गर्नुपर्ने, आवश्यकता भएमा सुधारात्मक चश्मा लगाउन अनुमति। सामान्य कुराकानी सुन्न सक्ने क्षमता सुनिश्चित गर्न श्रवण परीक्षणहरू।
२. कार्डियोभास्कुलर स्वास्थ्य: हृदयको समस्या पत्ता लगाउन ECG को माध्यमबाट मूल्याङ्कन।
३. सामान्य फिटनेस: मधुमेह वा श्वासप्रश्वासको समस्याजस्ता अवस्थाहरूको मूल्याङ्कन गर्दै सम्पूर्ण स्वास्थ्यको जाँच।
४. मानसिक स्वास्थ्य: निर्णय क्षमता वा निर्णय क्षमतालाई असर गर्न सक्ने मनोरोगको अभाव सुनिश्चित गर्छ।
४० वर्ष मुनिका पाइलटहरूका लागि क्लास १ मेडिकल प्रमाणपत्र प्रत्येक १२ महिनामा नवीकरण गर्नुपर्छ। यी मूल्याङ्कनहरू CAAN द्वारा प्रमाणित विमानन मेडिकल परीक्षकहरू (AME) द्वारा गरिन्छ।
२. शैक्षिक आवश्यकताहरू ( Educational Background )
नेपालमा पाइलट प्रशिक्षणको लागि शैक्षिक पूर्वाधार अन्य धेरै देशहरूभन्दा कडा छ। पाइलट बन्न चाहनेहरूले अनिवार्य रूपमा +२ स्तरको भौतिकशास्त्र र गणित विषय उत्तीर्ण गरेको हुनुपर्छ। यो आधारभूत ज्ञान आवश्यक छ, किनकि उड्डयन प्रशिक्षण यी विषयहरूमा गहिरो रूपमा निर्भर गर्दछ। विपरीत रूपमा, भारत वा विभिन्न युरोपेली राष्ट्रहरूमा व्यवस्थापन जस्ता फरक शैक्षिक पृष्ठभूमिका विद्यार्थीहरूले पाइलट प्रशिक्षणमा लाग्न सक्छन्।
३. उडान विद्यालय चयन (Choosing the right flight school )
CAAN ले नेपाली विद्यार्थीहरूको लागि २७ उडान विद्यालयहरू अनुमोदित गरेको छ, जुन मुख्यतया फिलिपिन्स, दक्षिण अफ्रिका, र संयुक्त राज्य अमेरिकामा अवस्थित छन्, केही क्यानाडा, न्यूजील्याण्ड, थाइल्याण्ड, र स्पेनमा पनि छन्। आवेदन दिनु अघि यी विद्यालयहरूको राम्रोसँग अनुसन्धान गर्नु महत्त्वपूर्ण छ।
१. विद्यालयको अनुसन्धान: वेबसाइटमा मात्र निर्भर नरहेर, स्नातक भएका र हाल अध्ययन गरिरहेका विद्यार्थीहरूसँग सम्पर्क गरी वास्तविक जानकारी लिनुहोस्।
२. रेटिङ र प्रमाणपत्रहरू: विद्यालयले नेपालमा उडान गर्नका लागि आवश्यक रेटिङहरू जस्तै नाइट रेटिङ, इन्स्ट्रुमेन्ट रेटिङ, र मल्टी इन्जिन रेटिङ प्रदान गर्दछ वा छैन सुनिश्चित गर्नुहोस्।
३. उडान घण्टाहरू: विस्तृत उडान प्रशिक्षण प्राप्त गर्न धेरै उडान घण्टाहरू प्रदान गर्ने विद्यालयहरू छनोट गर्नुहोस् (१८० देखि ३०० घण्टा बीचमा)।
४. विमान प्रकारहरू: विविध प्रशिक्षण विमानहरू भएका विद्यालयहरू छनोट गर्नुहोस्, जस्तै सेस्ना १५२, १७२ देखि पाइपर चेरोकी, जसले तपाईँको सिकाइ अनुभवलाई बढाउँछ।
५. मौसमका अवस्था: प्रशिक्षण सफा मौसममा हुने भएकाले, उडानका लागि उपयुक्त क्षेत्रको विद्यालय चयन गर्नुहोस्।
६. EASA वा FAA प्रमाणपत्र: विद्यालयहरूले EASA (युरोपियन एभिएसन सेफ्टी एजेन्सी) वा FAA (फेडरल एभिएसन एडमिनिस्ट्रेसन) द्वारा प्रमाणित हुन सक्छन्। तपाईँको रोजाइ तपाईँको करियर लक्ष्यहरू र उड्डयन मापदण्डहरूको आधारमा हुनुपर्छ।
४. छनोट गरिएको विद्यालयमा आवेदन (Apply to the selected school )
एक पटक विद्यालय चयन गरेपछि, आफ्नो आवेदन बुझाउनुहोस् र प्रस्ताव पत्रको प्रतीक्षा गर्नुहोस्। यो कदमले तपाईँको कार्यक्रममा नामांकनलाई औपचारिक बनाउँछ।
५. CAAN बाट सिफारिस पत्र प्राप्त गर्नुहोस् ( Recommendation from CAAN )
भिसाको लागि आवेदन दिनु अघि, तपाईँले CAAN बाट सिफारिस पत्र प्राप्त गर्नुपर्छ। यो पत्र उड्डयन प्राधिकरणबाट अनुमोदन हो, जसले विदेशमा पाइलट प्रशिक्षणको लागि तपाईँको आशयलाई मान्यता दिन्छ। यो भिसा प्रशोधनको लागि आवश्यक अनिवार्य कागजात हो।
६. भिसा आवेदन र अन्तिम कदमहरू ( Visa)
प्रस्ताव पत्र र CAAN सिफारिस प्राप्त भएपछि, तपाईँले विद्यार्थी भिसाको लागि आवेदन दिन सक्नुहुन्छ। आवश्यक सबै कागजातहरू सुनिश्चित गर्नुहोस् र आवश्यक भएमा अन्तर्वार्ताको लागि तयार रहनुहोस्। एक पटक तपाईँको भिसा स्वीकृत भए पछि, तपाईँ पाइलट बन्ने यात्रामा जान तयार हुनुहुन्छ। शुभकामना!
महत्वपूर्ण बुँदाहरू ( Important and Helpful Points )
१. प्रशिक्षणको लागत मात्र होइन, तर गुणस्तरमा ध्यान दिनुहोस्। इन्धनको मूल्य वा प्रशिक्षकको उपलब्धताको कारण प्रशिक्षण शुल्कहरू परिवर्तन हुन सक्छन्।
२. उडान प्रशिक्षण सुरु गर्नु अघि काठमाडौंमा पाइलट ग्राउन्ड कक्षाहरू लिन विचार गर्नुहोस्। अनिवार्य नभए पनि, यी कक्षाहरूले तपाईँको बुझाइलाई महत्त्वपूर्ण रूपमा बढाउन सक्छ र परीक्षामा असफल हुने जोखिमलाई कम गर्न सक्छ। Geeta Aviation ले सुलभ लागतमा आधारभूत कक्षाहरू प्रदान गर्दछ, जसले तपाईँलाई बलियो आधार दिन सक्छ।
३. उडान घण्टाहरू बढाउन प्रशिक्षक रेटिङ गरेर, प्रतिष्ठित एयरलाइन्समा छनोट हुने सम्भावना बढाउन सक्नुहुन्छ।
४. पाइलट क्याडेट कार्यक्रमले तपाईँलाई बढी लागत गर्न सक्छ, तर यो तपाईँलाई निर्दिष्ट एयरलाइन्समा जागिर पाउन मद्दत गर्न सक्छ
